Logo
 

Azimutale of parallactische montering?


Logo

Een telescoop is alleen dan bruikbaar als deze trillingsvrij staat opgesteld. Na het richten moet het beeld snel tot rust komen en ook als het waait moet de kijker nog steeds een rustig beeld geven. Het onderdeel van de kijker dat het mogelijk maakt om deze te richten, wordt meestal aangeduid als montering of opstelling. Het eenvoudigste type heeft een horizontale en een vertikale as, net als een fotostatief. Astronomen noemen dit een azimutale montering. Zo'n kijker is eenvoudig te richten op iedere positie aan de hemel. Met dit voordeel komt echter ook een nadeel: alle hemelobjecten beschrijven een boogvormige baan aan de hemel, veroorzaakt door de draaiing van de aarde. Willen we een object dus in beeld houden, dan moeten we de kijker steeds tegelijk om twee assen verdraaien. Vooral bij grotere vergrotingen (groter dan ca. 100 x), die gebruikt worden bij het waarnemen van maan- en planeten, is dit lastig.

Al lang geleden hebben astronomen een oplossing gevonden voor dit probleem: door één van de twee assen evenwijdig te zetten aan de rotatieas van de aarde, hoeft de kijker tijdens het 'volgen' van een object nog maar om één as te draaien. Zo'n parallactische montering kan ook eenvoudig door een motortje worden aangedreven. Een parallactische montering is echter een stuk duurder dan een azimutale en het correct opstellen en richten van de kijker is wat omslachtiger.

Tegenwoordig kunnen ook amateurkijkers van computerbesturing worden voorzien en dan maakt het voor het gebruiksgemak niet zo veel meer uit of de kijker azimutaal of parallactisch staat opgesteld: de computer laat de kijker perfect volgen, ook als er om beide assen gedraaid moet worden. Wel is de parallactische montering nog steeds nodig bij het maken van astrofoto's met lange belichtingstijden.

Amateurs die vooral met betrekkelijk lage vergrotingen naar lichtzwakke, nevelachtige objecten willen kijken, willen een zo groot mogelijke kijker voor hun geld. Vaak kiezen zij voor een zgn. Dobsonkijker: een Newtonkijker op een eenvoudige, doosvormige azimutale montering. Zie voor meer informatie over de Dobson, de pagina over zelfbouw.

Wel type montering je ook kiest, het is altijd belangrijk dat deze voldoende zwaar is uitgevoerd om het gewicht van de kijkerbuis trillingsvrij te dragen. Maar al te vaak wordt er op de montering bezuinigd, wat leidt tot frustraties bij het waarnemen.


Website ontwikkeling: Edwin Mathlener
© 2004-2013 Stichting 'De Koepel' en Stichting Universum; © 2014-2022 Stichting Universum