Een telescoop is alleen dan bruikbaar als deze
trillingsvrij staat opgesteld. Na het richten moet het beeld snel tot
rust komen en ook als het waait moet de kijker nog steeds een rustig
beeld geven. Het onderdeel van de kijker dat het mogelijk maakt om deze
te richten, wordt meestal aangeduid als montering of opstelling. Het
eenvoudigste type heeft een horizontale en een vertikale as, net als een
fotostatief. Astronomen noemen dit een azimutale montering. Zo'n kijker is
eenvoudig te richten op iedere positie aan de hemel. Met dit voordeel
komt echter ook een nadeel: alle hemelobjecten beschrijven een
boogvormige baan aan de hemel, veroorzaakt door de draaiing van de
aarde. Willen we een object dus in beeld houden, dan moeten we de kijker
steeds tegelijk om twee assen verdraaien. Vooral bij grotere
vergrotingen (groter dan ca. 100 x), die gebruikt worden bij het
waarnemen van maan- en planeten, is dit lastig.
Al lang geleden hebben astronomen een oplossing gevonden
voor dit probleem: door één van de twee assen evenwijdig
te zetten aan de rotatieas van de aarde, hoeft de kijker tijdens het
'volgen' van een object nog maar om één as te draaien.
Zo'n parallactische montering
kan ook eenvoudig door een motortje worden aangedreven. Een
parallactische montering is echter een stuk duurder dan een azimutale
en het correct opstellen en richten van de kijker is wat omslachtiger.
Tegenwoordig kunnen ook amateurkijkers van computerbesturing worden voorzien en dan
maakt het voor het gebruiksgemak niet zo veel meer uit of de kijker
azimutaal of parallactisch staat opgesteld: de computer laat de kijker
perfect volgen, ook als er om beide assen gedraaid moet worden. Wel is
de parallactische montering nog steeds nodig bij het maken van
astrofoto's met lange belichtingstijden.
Amateurs die vooral met betrekkelijk lage vergrotingen
naar lichtzwakke, nevelachtige objecten willen kijken, willen een zo
groot mogelijke kijker voor hun geld. Vaak kiezen zij voor een zgn. Dobsonkijker: een Newtonkijker op
een eenvoudige, doosvormige azimutale montering. Zie voor meer
informatie over de Dobson, de pagina over zelfbouw.
Wel type montering je ook kiest, het is altijd
belangrijk dat deze voldoende zwaar is uitgevoerd om het
gewicht van de kijkerbuis trillingsvrij te dragen. Maar al te vaak
wordt er op de montering bezuinigd, wat leidt tot
frustraties bij het waarnemen.

Website ontwikkeling: Edwin Mathlener
© 2004-2013 Stichting 'De Koepel' en
Stichting Universum; © 2014-2022 Stichting Universum
|