De verrekijkerPerfect voor beginners en vakantie |
 |
| Veel mensen hebben al een uitstekende telescoop in huis
om mee naar de sterren te kijken, zonder dat zelf te beseffen. De
verrekijker of binoculair is een perfect instrument om de sterrenhemel
mee te leren kennen. Weliswaar vergroot een verrekijker niet zo veel en
kun je er weinig tot geen details mee zien op de maan en de planeten,
maar veel sterrenhopen en gasnevels zijn heel goed te zien. Vooral
buiten de stad, in een mooie donkere omgeving, is de verrekijker ideaal
om de Melkweg mee te verkennen. Neem de verrekijker dus vooral mee op
vakantie! En ga vooral eerst eens met de verrekijker aan de slag voordat
je een dure telescoop gaat kopen.
Hoe geschikt een verrekijker is om mee naar de sterrenhemel te kijken wordt bepaald door zijn lichtsterkte. Globaal geldt, hoe groter de lenzen, des te beter de kijker. Maar als de kijker veel vergroot, dan wordt het zwakke licht van nevels te veel versmeerd over je netvlies om goed zichtbaar te zijn. Op een verrekijker staan altijd twee getallen in de vorm 8 x 40 of 7 x 50. Hier duidt het eerste getal op de vergroting van de kijker en het tweede getal op de diameter van de objectieven in millimeters. Een 7 x 50 verrekijker heeft de beste lichtsterkte voor een kijker met 50 mm lenzen. Een 10 x 50 verrekijker is wat minder lichtsterk, maar nog best bruikbaar. En zelf neem ik altijd een modern 8 x 30 kijkertje mee op vakantie. Ik heb ook een oude 7 x 50, maar door de veel betere kwaliteit lenzen en coating op die lenzen, laat de kleine kijker net zo veel zien als de grotere. 
Je kunt eenvoudig zelf uitrekenen of een verrekijker optimaal is voor astronomisch gebruik. In het donker worden de pupillen van onze ogen ongeveer 7 mm groot. Idealiter past de lichtbundel die uit het oculair van de verrekijker komt -- de 'uittreepupil' -- precies in de pupil van ons oog. En die uittreepupil is gelijk aan de diameter van het objectief gedeeld door de vergroting. Dus voor een 7 x 50 verrekijker is dat 50 / 7 = 7,1, Maar als je ouder wordt, neemt de maximale diameter van je pupillen af: tot ongeveer 5 mm bij mensen van 60 jaar en ouder. Als je dan waarneemt met een 7 x 50 verrekijker valt er veel licht buiten je oog en daar heb je ook niets aan. Een 10 x 50 is dan weer veel geschikter! Wil je weten hoe groot jouw pupillen zijn, dan kun je
dat zelf meten door in een verduisterde ruimte in een spiegel naar je
oog te kijken. Gebruik als verlichting een zwak rood lampje, waarbij je
pupillen niet vernauwen. Hou een lineaaltje onder je oog en schat de
diameter van je pupil. Maar handiger is wellicht om je opticien te
vragen om dit op te meten... De grootte van je pupillen is ook
bepalend voor hoe goed je kunt zien in het donker. Maar een andere
factor daarbij is de lichtgevoeligheid van je netvlies. Tijdens het waarnemen met de verrekijker zul je merken
dat het lastig is om de kijker met je handen trillingsvrij vast te
houden. Handiger is het dan om in een leunstoel te gaan zitten, waarbij
je je armen kunt ondersteunen. Of laat de kijker zelf steunen op een
muurtje of zo. Nog beter is het om de kijker op een statief te zetten.
Veel kijkers hebben al een schroefgat onderop de kijker dat aansluit op een fotostatief.
Bij kleinere verrekijkers zit dit gat vaak aan de voorzijde op de centrale as (onder een sierdopje).
Een speciale verrekijkerbeugel past daarop en daarmee past de kijker weer op statief.
Veel boekjes die bedoeld zijn om de sterrenhemel mee te leren kennen, laten niet alleen zien waar de sterrenbeelden staan, maar behandelen ook de verrekijkerobjecten in de sterrenbeelden. Enkele voorbeelden zijn:
|