Logo
 

Waarneemtips en startprogramma voor beginners


Logo

Als je gaat waarnemen zijn er diverse dingen waar je aan moet denken. Denk allereerst aan jezelf: kleed je lekker warm aan. Je staat stil achter je kijker en je kunt dan hard afkoelen. Zeker in de winter moet je je extra dik aankleden. Schaam je niet voor een trainingsbroek onder je gewone broek. Ga je ver van huis waarnemen, neem dan ook wat te eten en drinken mee. Warme koffie of thee in een thermoskan is prima.

Zorg voor verlichting, maar kijk uit met wit licht. Wit licht tast de donkeraanpassing van je ogen aan. Het duurt ongeveer 20 minuten voordat je netvlies zijn hoogste gevoeligheid heeft bereikt. Grappig genoeg laat zwak rood licht deze wel intact. Gebruik dus een kleine zaklantaarn en dek deze af met rood plastic of cellofaan. Je kunt dan gewoon je sterrenkaarten lezen en aantekeningen maken.

Lekker kijken door de kijker is leuk, maar probeer ook eens te tekenen wat je ziet. Gewoon met potlood op papier. Het hoeft geen kunstwerk te worden maar probeer wel zo veel mogelijk details te zien. Door te tekenen kun je leren om steeds meer te zien door je kijker. Maar pas op: teken niet te veel! Van de maan kun je hooguit enkele kraters tekenen. En teken deze dan vooral ook lekker groot. Ga niet priegelen. Van de zon kun je een grote vlekkengroep in detail tekenen of de posities van alle vlekken vastleggen (kijk wel veilig, met zonneprojectie of objectieffilter!). Planeten als Mars, Jupiter en Saturnus kun je in hun geheel tekenen. En ook nevels en sterrenhopen met enkele omgevingssterren laten zich goed schetsen.

Beginners zullen zich vaak beperken tot het zonnestelsel. Maar als je niet gevoelig bent voor de steeds weer wisselende aanblik van de zon, maan en planeten, dan bestaat de kans dat je snel uitgekeken raakt. De kijker belandt in de kast en een leuke hobby sterft een vroegtijdige dood. Ga vooral ook op pad buiten het zonnestelsel. Ga op zoek naar sterrenhopen en gasnevels in onze melkweg, bewonder de kleuren van dubbelsterren en speur naar andere sterrenstelsels op miljoenen lichtjaren afstand. Je zult ze in je eigen kijker -- zelfs niet een grote 30 cm kijker -- nooit zo mooi zien als op foto's gemaakt met grote telescopen, maar de kick is dat je het zélf ziet. Het is toch ook leuk om zélf de natuur in te gaan om wild te kijken in plaats van alleen maar voor de tv te hangen voor een natuurfilm!

Wel moet je weten welke objecten buiten het zonnestelsel de moeite waard zijn met een kleine kijker. Het volgende rijtje objecten is dan een goed startpunt (in volgorde van winter tot najaar):

  • M42, Orionnevel, gas- en stofnevel in Orion
  • M45, Pleiaden, open sterrenhoop in de Stier
  • M36, M37 en M38, open sterrenhopen in de Voerman
  • M35, open sterrenhoop in Tweelingen
  • M44, Preasepe, open sterrenhoop in de Kreeft
  • M81 en M82, sterrenstelsels in de Grote Beer
  • Alcor en Mizar, meervoudige dubbelster in de Grote Beer
  • M51, Draaikolknevel, sterrenstelsel in de Jachthonden
  • M13, grote bolvormige sterrenhoop in Hercules
  • M92, bolvormige sterrenhoop in Hercules
  • M57, Ringnevel, planetaire nevel in de Lier
  • Beta Cygni, Albireo, dubbelster in de Zwaan
  • M27, Halternevel, planetaire nevel in het Vosje
  • M39, open sterrenhoop in de Zwaan
  • M31, Andromedanevel, sterrenstelsel in Andromeda
  • M33, sterrenstelsel in de Driehoek
  • h en chi Persei, dubbele opensterrenhoop in Perseus
Om deze objecten te vinden heb je een goede sterrenatlas nodig. Of een handboek met opzoekkaartjes zoals al genoemd in het artikel over de verrekijker. Maar ook steeds meer planetariumprogramma's voor de PC kunnen mooie kaarten printen. En goede handboeken zullen je op het spoor zetten van nog veel meer objecten die je met je kijker kunt zien.
Een goede site voor beginnende deep-sky waarnemers is te vinden op www.sterrenkunde.nl/deepsky.


Website ontwikkeling: Edwin Mathlener
© 2004-2013 Stichting 'De Koepel' en Stichting Universum; © 2014-2022 Stichting Universum